جلسه آموزشی بسیج ملی کنترل فشار خون برای کارشناسان و پزشکان و مراقبین سلامت معاونت بهداشتی در روز یکشنبه مورخ 98/2/29 توسط گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای معاونت بهداشتی برگزار شد.

جلسه آموزشی بسیج ملی کنترل فشار خون برای کارشناسان و پزشکان و مراقبین سلامت معاونت بهداشتی در روز یکشنبه مورخ 98/2/29 توسط گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای معاونت بهداشتی برگزار شد. در این جلسه که با سخنرانی جناب اقای دکتر نصراله پور معاون محترم فنی در خصوص اهمیت اجرای درست برنامه ملی فشار خون آغاز گردید. همچنین جناب آقای دکتر شیرزادیان درخصوص تکمیل سامانه این برنامه توضیحات مبسوط ارائه نمودند.

نکات مهم در مورد روش صحیح گرفتن فشار خون.

برای  فشار خون صحیح و دقیق خود  باید هنگام اندازه گیری آن نکاتی را رعایت کنید ، 

نکات مهم در مورد روش صحیح گرفتن فشار خون. 

امروزه یادگیری نحوه صحیح گرفتن فشار خون  بسیار مهم است چرا که با این کار می توانید از حملات قلبی و ایسکمی جلوگیری کنید .پزشکان یادگیری نحوه صحیح گرفتن فشار خون در خانه را به افرادی که فشار خون بالایی دارند پیشنهاد می کنند ، با این حال بسیاری افراد این نکات را کاملا نمی دانند و ممکن است در پوزیشنی نا مناسب فشار خون را بگیرند و پاسخ اشتباهی از دستگاه دریافت نمایند . 

 

به همین دلیل  نحوه صحیح گرفتن فشار خون در خانه را آموزش داده . پس ،آرامشتان را حفظ نموده و با دقت بخوانید .

پوزیشن یا همان وضعیت صحیح بدن

برخی از افراد روی تختشان می خوابند ، سپس مانیتور فشار سنج را نیز در زیرشان قرار می دهند که این کار کاملا اشتباه است و باید در پوزیشن مناسبی قرار بگیرند و سپس فشار خون را با دستگاه مربوطه بگیرند . 

طرز صحیح نشستن بدین گونه است که شما باید بصورت صاف و عمودی روی صندلی بنشینید و کمر کاملا باید با صندلی که به رویش نشسته اید در تماس باشد . 

پوزیشن صحیح قرار گیری بازو

با کمی بالا یا پایین شدن بازو ، ممکن است نتیجه بدست آمده اشتباه باشد. به همین دلیل پزشکان پیشنهاد می کنند که دست خود را بطور کامل روی میز بگذارید و همچنین باید دستتان صاف باشد . بنابراین بازو باید صاف، کاملا روی میز قرار داده شود و در هنگام گرفتن فشار بی حرکت باشد تا نتیجه کاملا صحیح باشد . 

هیچ حرکتی در طول گرفتن تست نباید داشته باشید 

همانگونه که ذکر شد،  نباید در طول گرفتن آزمایش هر گونه حرکتی داشته باشید چرا که این کار از جانب شما باعث اشتباه شدن نتیجه آزمایش می شود. بنابراین اگر شما می خواهید یک نتیجه قابل اعتماد داشته باشید باید طبق نکات ذکر شده پیش بروید . 

مراقب خوردنی ها ونوشیدنی ها از نیم ساعت قبل از انجام تست باشید 

قبل از انجام تست باید از برخی خوردنی ها و نوشیدنی ها خودداری نمایید چرا که آنها می توانند میزان قند خون را تغییر دهند برای مثال از نوشیدن شربت و نوشابه خودداری نمایید و همچنین لازم به ذکر است که نباید نیم ساعت قبل از تست از هرگونه دخانیات اعم از سیگار و... استفاده نمایید . بنابراین منطقی است که از این محصولات استفاده ننمایید تا نتیجه تست شما کاملا واقعی باشد.

توجه : برای نوشیدن نوشابه توصیه می شود که یک ساعت از تست از آن استفاده نمایید . 

وقفه های میان تست

افرادی که کهن سال هستند ، در واقع روزانه بیش از چندین بار متوالی فشار خون خود را اندازه گیری می کنند و این کار از نظر متخصصان کاملا اشتباه است .شما حداکثر دو بار در روز می توانید فشار خون خود را اندازه گیری کنید. اولین سری باید قبل از خوردن صبحانه باشد که معده خالی است و سری دوم باید یک ساعت قبل از خوردن شام باشد .

توجه :توصیه می شود که انجام این تست را در یک اتاق با دمای متوسط اندازه گیری نمایید .

شرایط لازم برای اجرای روش گرفتن فشار خون صحیح  

تجهیزات و ابزار مناسب و با کیفیت و البته استاندارد

برخی از دستگاه های فشار سنج ممکن است خطای اندازه گیری داشته باشند و اگر با این نوع از دستگاه ها فشارتان را اندازه گیری کنید ، قطعا پاسخ اشتباهی با خطای اندازه گیری به شما خواهد داد . بنابراین دستگاه هایی را که سازمان های معتبر آنرا تایید می کنند را خریداری نمایید تا هیچ خطای اندازه گیری نداشته باشند . 

در هنگام گرفتن فشار خون تا آنجا که ممکن است آرام باشید 

یکی دیگر از اشتباهاتی که ممکن است در هنگام گرفتن فشار خون مرتکب شوید این مورد است که برای مثال شما استرسدارید یا بعد از دویدن که به نفس نفس افتاده اید فورا اندازه گیری می کنید و امثال این موارد می توانند در نتیجه تست بسیار موثر باشند. در هنگام گرفتن فشار خون ، به مقدار کافی نفس بکشید و نفس خود را حبس نکنید.

عدد متناسب با سن افراد فشار خون

از شایع ترین اختلالات متابولیک فشار خون است که در گذشته افراد در سنین پیری بدان مبتلا می شدند اما امروزه به علت شیوه غلط زندگی این بیماری خود را در سنین جوانی نیز نشان می دهد.

این بیماری بی علامت است و از آن با نام قاتل خاموش یاد می شود چرا که افراد نسبت به درمان آن توجه کافی نشان نمی دهند. در این بخش شما را با جزییات تمام درمان های فشار خون آشنا می کنیم و فشار خون مناسب برای هر سن و سال را بیان می کنیم.

عدد فشار خون مناسب برای هر سن و سال

همه انسان به محض به دنیا آمدن دارای فشار خون اند و نوزادان نیز دارای فشار خون هستند. اگر فشار خون نداشته باشیم خون به مغز و قلب و هیچکدام از اعضای حیاتی نمی رسد. نوزادان دارای فشار خون پایین تری به نسبت کودکان و نوجوانان هستند.

حداقل فشار خون در دوران نوزادی و در سنین 1 تا 12 ماهگی 70 روی 50 است و فشار خون طبیعی در این دوران 90 بر روی 60 است و حداکثر فشار خون در این دوران 110 بر روی 75 می باشد.

کم کم با بالا رفتن سن و ورود به مرحله کودکی و در سنین 1 تا 5 سالگی حداقل این فشار به حدود 80 روی 55 می رسد. فشار خون طبیعی در این دوران 95 بر روی 65 است و اگر فشار خون در این سنین 110 بر روی 79 باشد بسیار خطرناک است.

فشار خون طبیعی در سنین 6 تا 13 سالگی 105 بر روی 70 است و حداقل این فشار 90 بر روی 60 و حداکثر این فشار 115 بر روی 80 است.

عدد فشار خون مناسب کودکان و نوجوانان

در سنین بین 14 تا 19 سالگی فشار خون طبیعی 117 بر روی 77 است ، حداقل فشار خون برای این سنین 105 بر روی 73 و حداکثر فشار خون برای این سنین 120 بر روی 81 می باشد.

فشار خون نرمال برای افراد جوان در سنین 20 تا 24 سالگی 120 بر روی 79 است ، حداقل فشار خون برای این سنین 108 بر روی 75 و حداکثر فشار خون برای این سنین 132 بر روی 83 می باشد.

فشار خون نرمال برای افراد جوان در سنین 25 تا 29 سالگی 120 بر روی 79 است ، حداقل فشار خون برای این سنین 108 بر روی 75 و حداکثر فشار خون برای این سنین 133 بر روی 84 می باشد.

اندازه گیری عدد فشار خون جوانان

عدد فشار خون افراد جوان و میان سال

فشار خون طبیعی در سنین 30 تا 34سالگی 122بر روی 81است و حداقل این فشار در این سنین 110بر روی 77و حداکثر این فشار 134 بر روی 85 است.

فشار خون طبیعی در سنین 35تا 39 سالگی 123بر روی 82است و حداقل این فشار در این سنین 111بر روی 78و حداکثر این فشار 135 بر روی 86 است.

در سنین بین 40 تا 44 سالگی فشار خون طبیعی 125 بر روی 83 است ، حداقل فشار خون برای این سنین 112 بر روی 79 و حداکثر فشار خون برای این سنین 137 بر روی 87 می باشد.

در سنین بین 45 تا 49 سالگی فشار خون طبیعی 127 بر روی 84 است ، حداقل فشار خون برای این سنین 115بر روی 80 و حداکثر فشار خون برای این سنین 138 بر روی 88 می باشد.

عدد فشار خون برای افراد مسن چه مقدار است؟

فشار خون نرمال برای افراد در سنین 50 تا 54سالگی 128 بر روی 85 است ، حداقل فشار خون برای این سنین 116 بر روی 81 و حداکثر فشار خون برای این سنین 142 بر روی 89 می باشد.

فشار خون نرمال برای افراد در سنین 55 تا 59سالگی 131بر روی 86است ، حداقل فشار خون برای این سنین 118 بر روی 82 و حداکثر فشار خون برای این سنین 144 بر روی 90 می باشد.

فشار خون نرمال برای افراد در سنین 60تا 64سالگی 134 بر روی 87 است ، حداقل فشار خون برای این سنین 121 بر روی 83و حداکثر فشار خون برای این سنین 147 بر روی 91 می باشد.

با افزایش سن فشار خون کمی افزایش می یابد. میانگین فشار خون برای افراد مسن 60 تا 70 ساله 134/87 می باشد.

عدد فشار خون نرمال و غیر نرمال

ورزشکاران به دلیل ورزش و فعالیت بدنی، ضربان قلب پایین تر و در نتیجه فشار خون پایین تری نسبت به افراد عادی دارند، فشار خون مطلوب برای ورزشکاران کمتر از 120/80 می باشد.

اگر فشار خون نرمال است یعنی کمتر از 120/80 است حداقل هر 2 سال یکبار فشار خون را اندازه بگیرید.

اگر فشار خون سیستولیک بین 120 و 139 و دیاستولیک بین 80 تا 89 می باشد هر سال فشار خون خود را اندازه بگیرید شما مستعد ابتلا به فشار خون بالا هستید.

اگر فشار خون 140/90 یا بالاتر باشد شما فشار خون بالا دارید و باید به پزشک خود مراجعه کرده و اقدامات لازم برای کنترلفشار خون بالا را آغاز کنید.

عدد فشار خون طبیعی چقدر است؟

عدد فشار خون غیرقابل علاج اما قابل کنترل

فشار خون مانند بسیاری از بیماری های دیگر غیر قابل درمان اما قابل کنترل است و افراد مبتلا به این بیماری باید تا آخر عمر تحت درمان قرار بگیرند.

فشار خون اگر بر اثر عواملی مثل زمینه ژنتیکی، اختلال های ساختاری عروق، مشکلات کلیه و...ایجاد گردد بدون  مصرف دارو کنترل نمی شود مخصوصا اگر بالاتر از 160 روی 100 باشد اما در صورتی که فرد در مرحله پیش فشار خون (حداکثر فشار 140 روی 90) باشد ، می تواند این بیماری را با شیوه زندگی درست، ورزش منظم، کاهش وزن  و رعایت نکات تغذیه ای،کنترل کند و از درمان دارویی بی نیاز شود.

راه های کنترل فشار خون و رسیدن به عدد نرمال فشار

آخرین دستورالعمل ها برای تعریف فشار خون کنترل شده اینگونه است که فشارخون سیستولی (فشار بالایی) باید زیر 140 و فشار خون دیاستولی (فشار پایینی) باید زیر 90 باشد. برای اینکه فشار خونمان در حالت نرمال قرار گیرد ، راهکارهای غیردارویی و دارویی مختلفی وجود دارد که عبارتند از :

1. کاهش وزن:

چاقی یکی از عوامل افزایش فشار خون است پس بهتر است افراد چاق وزن خود را کاهش دهند تا BMI یا نمای توده بدنی زیر 25 باشد . برای محاسبه BMI می توانید وزن تان را بر حسب کیلوگرم بر قدتان بر حسب متر تقسیم کنید و عدد حاصل را دوباره بر عدد قدتان بر حسب متر تقسیم کنید یا به عبارت دیگر وزن بر حسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور عدد قد به متر.

تفسیر عدد BMI به این صورت است:

• اگر عدد به دست آمده کمتر از 18.5 است، بیانگر آن است که وزن شما کمتر از حد طبیعی است.
• عدد بین 18.5 تا 24.9 به معنای وزن سالم است.
• عدد بین 25 تا 29.9 به معنای داشتن اضافه وزن است.
• عدد بین 30 تا 39.9 بیانگر چاقی است.
• عدد 40 و بالاتر چاقی مرضی را نشان می دهد.

راهکارهایی برای کنترل عدد فشار خون

2. اصلاح تغذیه:

افراد مبتلا به فشار خون باید برنامه غذایی مناسبی داشته باشند و نکات تغذیه ای زیر را برای کاهش فشار خون رعایت نمایند:

• مصرف نمک را محدود سازید زیرا از عوامل اصلی بالا رفتن فشار خون است.
• مقدار نمک مصرفی روزانه باید کمتر از 6 گرم باشد .
• از مصرف چیپس و پفک خودداری نمایید چرا که دارای مقدار زیادی نمک هستند.
• میوه ها و سبزی های تازه را به جای تنقلات شورمانند تخمه و... انتخاب نمایید.
• سبزی ها و میوه های حاوی پتاسیم مانند موز عوارض فشار خون مثل سکته های مغزی را کاهش می دهد.
• از مصرف چربی و غذاهای چرب برای کنترل فشار خون خودداری کنید.
• الکل مصرف نکنید زیرا مشروبات الکلی فشار خون را بالا می برد.

عدد فشار خون را با ورزش کنترل کنید

3. ورزش روزانه:

برای کاهش فشار خون افراد مبتلا باید حدود 30 دقیقه ورزش هایی مانندپیاده روی سریع انجام دهند . افرادی که دچار تنگی و گرفتگی هستند نیز باید تحت کنترل و مشورت پزشک به انجام ورزش بپردازند و در صورتی ورزش را قطع کنند که درد یا احساس سنگینی در قفسه سینه نمایند.

4. درمان های دارویی:

اگر فردی نتواند با تغذیه مناسب و کاهش وزن و سبک زندگی سالم فشار خون خود را کاهش دهد ناگزیر است از داروهای کاهنده فشار خون کمک بگیرد . همانطور که می دانید علت مبتلا شدن به فشار خون تنگی عروق یا افزایش فعالیت و پمپاژ قلب می باشد .

داروهای موثر بر کنترل عدد فشار خون

داروهای کاهنده فشار خون می توانند با گشاد کردن عروق و یا کاهش ضربان قلب بر میزان فشار خون تاثیر بگذارند . شایع ترین داروهای فشار خون عبارتند از :

دیورتیک ها:

دیورتیک ها یا داروهای مدراولین گروه از داروهای کاهش دهنده فشار خون هستند . این دارو ها فشار درون رگ ها را با کاهش حجم خون داخل رگ ها و افزایش مقدار ادرار می کاهند . این داروها را در شب مصرف نکنید تا خواب شبانه تان بر هم نریزد ، این دارو را بهتر است صبح ها مصرف نمایید. معروف ترین داروهای این گروه عبارتند از :هیدروکلروتیازید، تریامترن اچ، لازیکس یا فورزماید و اسپیرونولاکتون .

بتابلوکرها:

داروهای بلوک کننده گیرنده های بتا مانند متورال و پروپرانولول که به عنوان داروهای قلبی شناخته می شوند و روزانه 2 عدد مصرف می گردند سبب کاهش فشار خون نیز می شوند.

داروهای مناسب برای کاهش عدد فشار خون

داروی کاهنده عدد فشار خون

مهارکننده های ACE و ARB ها:

این گروه از داروها به واسطه هورمونی خاص از تنگ شدن عروق جلوگیری می کنند . معروف ترین داروهای این گروه عبارتند از :لوزارتان والزارتان، کاپتوپریل و انالاپریل .

آلفابلوکرها:

داروهای بلوک کننده گیرنده های آلفا برای بزرگی پروستات مفید هستند و با گشاد کردن عروق به کاهش فشار خون کمک می کنند . پرازوسین و ترازوسین از داروهای این گروه هستند.

بلوک کننده های گیرنده های کلسیمی:

این داروها سبب مهار سرعت هدایت دهلیزی-بطنی و سینوسی-دهلیزی و شل شدن عضلات دیواره قلب و عضلات صاف عروق می گردند و امیلودیپین، وراپامیل و دیلتیازم از این گروه داروها می باشند.

گشادکننده های مستقیم عروق:

برخی از افراد دارای فشار خون های مقاوم هستند این گروه از داروها برای این دسته از افراد مناسب هستند و هیدرالازین و ماینوکسیدیل در این گروه از داروها قرار دارند.

کنترل عدد فشار خون با دانستن علت بیماری

5. رفع عامل زمینه ای:

در بیش از 80 درصد موارد فشار خون به به دلایل ارثی و ژنتیکی رخ می دهد که به آن فشار خون، اولیه یا ایدیوپاتیک می گویند اما در موارد نادری فشار خون به علت های ثانویه مانند مصرف داروهای خاص از جمله کورتون ها، تنگی عروق کلیه، بیماری های تومورال، تومورهای هیپوفیز، بیماری کوشینگ و... رخ می دهد.

برای درمان این نوع فشار خون باید ابتدا بیماری زمینه ای را درمان کرد و یا بر اساس دستور پزشک دارو را تغییر یا دوز آن را کاهش داد .

کاهش فشار خون به روش سنتی

برخی از  مواد غذایی مانند چای، قهوه و نمک بر بالا رفتن فشار خون اثر دارند اما هنوز تاثیر گیاهانی مثل  چای ترش و موادی گیاهی پایین آورنده فشار خون در طب سنتی در تحقیقات علمی ثابت نشده است و تجویز آنها در طب به جای درمان های دارویی امکان پذیر نیست.

قبل از اندازه گیری عدد فشار خون بخوانید

فشار دستی فشار خون اصلی شما محسوب می شود و بیشترین میزان را دارد . برای اندازه گیری دقیق فشار خون باید فشارهر دو دست اندازه گیری شود. فشارسنج های بازویی نتایج دقیق تری از دستگاه های مچی دارند همچنین دستگاه های جیوه ای نیز از دستگاه های دیجیتال دقیق تر هستند.

برای به دست آوردن عدد واقعی فشار خون توجه داشته باشید 30 دقیقه قبل از اندازه گیری فشار خون فعالیت شدید بدنی نداشته باشید و دخانیات استفاده نکنید همچنین قبل از گرفتن فشار خون خوراکی های حاوی کافئین مثل چای و قهوه مصرف نکنید. لازم است حدود 5 دقیقه بنشینید و سپس فشار خونتان را در حالت نشسته اندازه گیری کنید.

اگر کاف فشارسنج نسبت به دور بازو خیلی بزرگ یا کوچک باشد فشار خون به صورت کاذب بالا یا پایین نشان داده می شود. همچنین شیلنگ متصل به کاف نیز باید در رویه قدام آرنج قرار بگیرد.

فشار خون در طول شبانه روز براساس فعالیت ها و شرایط فرد تغییر می کند اما آنچه برای پزشک اهمیت دارد، متوسط فشار خون در 24 ساعت است.استرس یا عصبانیت فشار خون را بالا می برد وفشار خون در زمان خواب و استراحت پایین می آید.